Από τη Δέσποινα Τζούνου, Αντιπρόεδρο της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας:
Μετά την επιτυχημένη διεξαγωγή του 12ου Διεθνούς Συνεδρίου Φιλοσοφικής Πρακτικής στην Αθήνα τον Αύγουστο του 2013, την σκυτάλη ανέλαβε το Βελιγράδι διοργανώνοντας το 13ο Διεθνές Συνέδριο που διεξήχθη από 15-18 Αυγ.2014. Όπως και πέρσι έτσι και φέτος συμμετείχα στο εν λόγω συνέδριο και θα ήθελα να σας μεταφέρω εν συντομία τις εντυπώσεις μου.
Ο θεματικός τίτλος φέτος ήταν: « Η Φιλοσοφική Πρακτική ως επάγγελμα και ως ένα καινούριο μοντέλο στους κόλπους της Φιλοσοφίας».
Δεδομένου ότι στην Ελλάδα η φιλοσοφική πρακτική δεν είναι ικανοποιητικά γνωστή θα πρέπει να εξηγήσουμε γιατί στον θεματικό τίτλο αναφέρεται η φιλοσοφική πρακτική ως επάγγελμα. Ήδη εδώ και αρκετά χρόνια η φιλοσοφική πρακτική – συμβουλευτική έχει εισαχθεί σε επιχειρήσεις καθώς πλήθος είναι τα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν στον εργασιακό χώρο εμποδίζοντας αρκετές φορές την απόδοση των εργαζόμενων με όρους ποιότητας. Αρκετές φορές για την σύνταξη του δεοντολογικού και ηθικού κώδικα και κανόνων μιας επιχείρησης πλέον κρίνονται καταλληλότεροι όσοι γνωρίζουν τα της Ηθικής και δεν άλλοι από τους «πρακτικούς φιλοσόφους».
Μπορώ να αναφέρω ότι η Φιλοσοφική πρακτική , μέσω της Φιλοσοφίας για τα παιδιά χρησιμοποιώντας την σωκρατική μέθοδο και την κριτική σκέψη έχει ήδη ενταχθεί πιλοτικά σε κάποια σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο εξωτερικό, ώστε τα παιδιά να μάθουν να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά για να μην γίνονται απλοί , παθητικοί δέκτες έτοιμης γνώσης.
Η δυνατότητα φιλοσοφικής συμβουλευτικής σε διάφορα νοσηλευτικά κέντρα της Αμερικής και Αγγλίας γίνεται πραγματικότητα για ασθενείς με χρόνια νοσήματα , για καρκινοπαθείς και για ανθρώπους που επηρεάστηκε η ζωή τους λόγω κάποιου ατυχήματος.
Ήδη φιλοσοφικοί σύμβουλοι εργάζονται σε σωφρονιστικά ιδρύματα καθώς επίσης και σε προγράμματα που λαμβάνουν χώρα σε τόπους που έχουν τραυματιστεί από φυσικά και όχι μόνο αίτια ( π.x , στην Ιαπωνία μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2011).
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι ως επάγγελμα αναπτύσσεται σταδιακά και έχει ένα ευρύ φάσμα πελατών : από μεμονωμένα άτομα έως επιχειρήσεις , οργανώσεις , ιδρύματα αλλά και κυβερνήσεις . Ο θεματικός τίτλος που χαρακτήρισε το εν λόγο συνέδριο αντικατοπτρίζει όλα τα παραπάνω που αναφέραμε για την φιλοσοφική πρακτική ως επάγγελμα.
Η κεντρική ιδέα είναι ότι ο κοινός στόχος όλων των φιλοσοφικών συμβούλων (ανεξάρτητα της φιλοσοφικής παράδοσης που ο καθένας ακολουθεί π.χ. υπαρξιακή , αναλυτική , φαινομενολογική παράδοση κτλ , ανεξάρτητα από την μεθοδολογία που χρησιμοποιεί) δεν είναι άλλος από το να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του ατόμου τόσο σε προσωπικό, κοινωνικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο . Αντιλαμβανόμαστε ότι ο λειτουργικός και πρακτικός ρόλος της φιλοσοφίας ο οποίος δεν είναι μονοδιάστατος αλλά πολυδιάστατος επαναπροσδιορίζεται μέσα από την φιλοσοφική πρακτική. Μέσα από την πράξη όμως αναδεικνύονται καινούρια ερωτήματα λόγου χάρη η σχέση της Ακαδημαϊκής Φιλοσοφίας με την Φιλοσοφική Πρακτική. Προκύπτει ότι η σχέση τους είναι μία σχέση αλληλεπίδρασης καθώς μέσα από την πράξη στο καθημερινό πεδίο της ζωής γεννιούνται καινούρια φιλοσοφικά ερωτήματα τα οποία πρέπει να διευρυνθούν με τον φιλοσοφικό στοχασμό. Ταυτόχρονα όμως τίθεται και ως ζήτημα η αναγκαιότητα δημιουργίας ενός νέου κλάδου στους κόλπους της Ακαδημαϊκής Φιλοσοφίας της φιλοσοφικής πρακτικής ως αντικείμενο συστηματικής μελέτης.
Η συμμετοχή στο συνέδριο ήταν μεγάλη. Η δομή του ήταν τέτοια ώστε να περιλαμβάνει έναν ικανοποιητικό αριθμό ομιλιών από πεπειραμένους φιλοσοφικούς συμβούλους , συνεδριάσεις όπου οι σύμβουλοι ανταλλάσσουν τις εμπειρίες τους που αποκόμισαν μέσα από την πρακτική αλλά και για να επιχειρηματολογήσουν υπέρ ή κατά για θέματα που αφορούν την πρακτική φιλοσοφία ( Ενδεικτικά μπορώ να αναφέρω την συζήτηση για τα υπέρ –και τα κατά ως προς τον όρο" διάγνωση" στην φιλ.πρακτ). .Διοργανώθηκαν ολομέλειες έτσι ώστε να τεθούν ζητήματα που .προκύπτουν και να στοχαστούμε, να διερευνήσουμε και να επιχειρηματολογήσουμε ως προς τα ζητήματα. Διοργανώθηκαν εργαστήρια φιλοσοφικής συμβουλευτικής έτσι ώστε το κοινό να αποκτήσει μια εικόνα τι ακριβώς είναι η φιλ. συμβ. στην πράξη .
Ο αριθμός των συνέδρων ήταν αρκετά μεγάλος. Πρέπει να διακρίνω και να αναφέρω τις παρουσίες των Λου Μαρίνοφ , Ραν Λαχαβ και Οσκαρ Μπρενιφιέ ( Ο Λ. Μαρίνοφ είναι καθηγητής Φιλοσοφίας και φιλ.σύμβουλος . Ιδρυτής και πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Επαγγελματιών της Φιλοσοφίας , σ ‘αυτόν οφείλεται το κίνημα της φιλοσοφικής πρακτικής στην Αμερική. Βιβλία του έχουν μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα. Ο Ραν Λαχάβ είναι καθηγητής Φιλοσοφίας και φιλοσοφικός σύμβουλος. Μαζί με τον Μαρίνοφ πραγματοποίησαν το Πρώτο Διεθνές συνέδριο της Φιλ. Πρακτικής στο “ Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας» στον Καναδά το 1994. Ο Μπρενιφιέ είναι κάτοχος διδακτορικού στην Φιλοσοφία, φιλ. σύμβουλος , συντάκτης της έκθεσης που του ανέθεσε η ΟΥΝΕΣΚΟ με θέμα « Η μη ακαδημαϊκή φιλοσοφία στον κόσμο». Αρκετά βιβλία που αφορούν την φιλοσοφία για τα παιδιά έχουν μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα).
Κοινή αντίληψη είναι η αναγκαιότητα της φιλ.πρακτικής στην εποχή που οι επιστήμες επιβάλλουν νέες αξίες , στην εποχή που υπάρχει τεράστιο χάσμα ανάμεσα στις επιστήμες και στην πνευματικότητα με κίνδυνο να τείνουμε να έχουμε μια «ψυχιατρικοποιημέν" και ψυχολογικά άρρωστη κοινωνία , στην εποχή που οι άνθρωποι αναζητούν στήριγμα σε καταναλωτικά προϊόντα ψυχικής υγείας. Η φιλ.συμβ λοιπόν καλείται να συνθέσει τα αποσπασματικά κομμάτια γνώσεων και να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία και την σοφία χιλιάδων χρόνων ώστε να βοηθήσει τον σύγχρονο άνθρωπο να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα , να του δώσει έναν πνευματικό ορίζοντα και να τον βοηθήσει να ζήσει μια πιο αρμονική ζωή.
Τέλος θα πρέπει να επισημάνω την θερμή υποδοχή της Σερβίας για την Φιλοσοφική πρακτική και θα πρέπει να σημειώσω ότι γνωρίζοντας τα προβλήματα και τις πληγές που υπέστη το Βελιγράδι στο πρόσφατο παρελθόν καθώς και την οικονομική κατάσταση της χώρας οι διοργανωτές αξίζουν συγχαρητήρια για την άψογη διοργάνωση ,θερμή υποδοχή και φιλοξενία.
Το 14 Διεθνές Συνέδριο Φιλοσοφικής Πρακτικής θα διεξαχθεί στην Ελβετία το 2016.
Μετά την επιτυχημένη διεξαγωγή του 12ου Διεθνούς Συνεδρίου Φιλοσοφικής Πρακτικής στην Αθήνα τον Αύγουστο του 2013, την σκυτάλη ανέλαβε το Βελιγράδι διοργανώνοντας το 13ο Διεθνές Συνέδριο που διεξήχθη από 15-18 Αυγ.2014. Όπως και πέρσι έτσι και φέτος συμμετείχα στο εν λόγω συνέδριο και θα ήθελα να σας μεταφέρω εν συντομία τις εντυπώσεις μου.
Ο θεματικός τίτλος φέτος ήταν: « Η Φιλοσοφική Πρακτική ως επάγγελμα και ως ένα καινούριο μοντέλο στους κόλπους της Φιλοσοφίας».
Δεδομένου ότι στην Ελλάδα η φιλοσοφική πρακτική δεν είναι ικανοποιητικά γνωστή θα πρέπει να εξηγήσουμε γιατί στον θεματικό τίτλο αναφέρεται η φιλοσοφική πρακτική ως επάγγελμα. Ήδη εδώ και αρκετά χρόνια η φιλοσοφική πρακτική – συμβουλευτική έχει εισαχθεί σε επιχειρήσεις καθώς πλήθος είναι τα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν στον εργασιακό χώρο εμποδίζοντας αρκετές φορές την απόδοση των εργαζόμενων με όρους ποιότητας. Αρκετές φορές για την σύνταξη του δεοντολογικού και ηθικού κώδικα και κανόνων μιας επιχείρησης πλέον κρίνονται καταλληλότεροι όσοι γνωρίζουν τα της Ηθικής και δεν άλλοι από τους «πρακτικούς φιλοσόφους».
Μπορώ να αναφέρω ότι η Φιλοσοφική πρακτική , μέσω της Φιλοσοφίας για τα παιδιά χρησιμοποιώντας την σωκρατική μέθοδο και την κριτική σκέψη έχει ήδη ενταχθεί πιλοτικά σε κάποια σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο εξωτερικό, ώστε τα παιδιά να μάθουν να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά για να μην γίνονται απλοί , παθητικοί δέκτες έτοιμης γνώσης.
Η δυνατότητα φιλοσοφικής συμβουλευτικής σε διάφορα νοσηλευτικά κέντρα της Αμερικής και Αγγλίας γίνεται πραγματικότητα για ασθενείς με χρόνια νοσήματα , για καρκινοπαθείς και για ανθρώπους που επηρεάστηκε η ζωή τους λόγω κάποιου ατυχήματος.
Ήδη φιλοσοφικοί σύμβουλοι εργάζονται σε σωφρονιστικά ιδρύματα καθώς επίσης και σε προγράμματα που λαμβάνουν χώρα σε τόπους που έχουν τραυματιστεί από φυσικά και όχι μόνο αίτια ( π.x , στην Ιαπωνία μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2011).
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι ως επάγγελμα αναπτύσσεται σταδιακά και έχει ένα ευρύ φάσμα πελατών : από μεμονωμένα άτομα έως επιχειρήσεις , οργανώσεις , ιδρύματα αλλά και κυβερνήσεις . Ο θεματικός τίτλος που χαρακτήρισε το εν λόγο συνέδριο αντικατοπτρίζει όλα τα παραπάνω που αναφέραμε για την φιλοσοφική πρακτική ως επάγγελμα.
Η κεντρική ιδέα είναι ότι ο κοινός στόχος όλων των φιλοσοφικών συμβούλων (ανεξάρτητα της φιλοσοφικής παράδοσης που ο καθένας ακολουθεί π.χ. υπαρξιακή , αναλυτική , φαινομενολογική παράδοση κτλ , ανεξάρτητα από την μεθοδολογία που χρησιμοποιεί) δεν είναι άλλος από το να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του ατόμου τόσο σε προσωπικό, κοινωνικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο . Αντιλαμβανόμαστε ότι ο λειτουργικός και πρακτικός ρόλος της φιλοσοφίας ο οποίος δεν είναι μονοδιάστατος αλλά πολυδιάστατος επαναπροσδιορίζεται μέσα από την φιλοσοφική πρακτική. Μέσα από την πράξη όμως αναδεικνύονται καινούρια ερωτήματα λόγου χάρη η σχέση της Ακαδημαϊκής Φιλοσοφίας με την Φιλοσοφική Πρακτική. Προκύπτει ότι η σχέση τους είναι μία σχέση αλληλεπίδρασης καθώς μέσα από την πράξη στο καθημερινό πεδίο της ζωής γεννιούνται καινούρια φιλοσοφικά ερωτήματα τα οποία πρέπει να διευρυνθούν με τον φιλοσοφικό στοχασμό. Ταυτόχρονα όμως τίθεται και ως ζήτημα η αναγκαιότητα δημιουργίας ενός νέου κλάδου στους κόλπους της Ακαδημαϊκής Φιλοσοφίας της φιλοσοφικής πρακτικής ως αντικείμενο συστηματικής μελέτης.
Η συμμετοχή στο συνέδριο ήταν μεγάλη. Η δομή του ήταν τέτοια ώστε να περιλαμβάνει έναν ικανοποιητικό αριθμό ομιλιών από πεπειραμένους φιλοσοφικούς συμβούλους , συνεδριάσεις όπου οι σύμβουλοι ανταλλάσσουν τις εμπειρίες τους που αποκόμισαν μέσα από την πρακτική αλλά και για να επιχειρηματολογήσουν υπέρ ή κατά για θέματα που αφορούν την πρακτική φιλοσοφία ( Ενδεικτικά μπορώ να αναφέρω την συζήτηση για τα υπέρ –και τα κατά ως προς τον όρο" διάγνωση" στην φιλ.πρακτ). .Διοργανώθηκαν ολομέλειες έτσι ώστε να τεθούν ζητήματα που .προκύπτουν και να στοχαστούμε, να διερευνήσουμε και να επιχειρηματολογήσουμε ως προς τα ζητήματα. Διοργανώθηκαν εργαστήρια φιλοσοφικής συμβουλευτικής έτσι ώστε το κοινό να αποκτήσει μια εικόνα τι ακριβώς είναι η φιλ. συμβ. στην πράξη .
Ο αριθμός των συνέδρων ήταν αρκετά μεγάλος. Πρέπει να διακρίνω και να αναφέρω τις παρουσίες των Λου Μαρίνοφ , Ραν Λαχαβ και Οσκαρ Μπρενιφιέ ( Ο Λ. Μαρίνοφ είναι καθηγητής Φιλοσοφίας και φιλ.σύμβουλος . Ιδρυτής και πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Επαγγελματιών της Φιλοσοφίας , σ ‘αυτόν οφείλεται το κίνημα της φιλοσοφικής πρακτικής στην Αμερική. Βιβλία του έχουν μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα. Ο Ραν Λαχάβ είναι καθηγητής Φιλοσοφίας και φιλοσοφικός σύμβουλος. Μαζί με τον Μαρίνοφ πραγματοποίησαν το Πρώτο Διεθνές συνέδριο της Φιλ. Πρακτικής στο “ Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας» στον Καναδά το 1994. Ο Μπρενιφιέ είναι κάτοχος διδακτορικού στην Φιλοσοφία, φιλ. σύμβουλος , συντάκτης της έκθεσης που του ανέθεσε η ΟΥΝΕΣΚΟ με θέμα « Η μη ακαδημαϊκή φιλοσοφία στον κόσμο». Αρκετά βιβλία που αφορούν την φιλοσοφία για τα παιδιά έχουν μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα).
Κοινή αντίληψη είναι η αναγκαιότητα της φιλ.πρακτικής στην εποχή που οι επιστήμες επιβάλλουν νέες αξίες , στην εποχή που υπάρχει τεράστιο χάσμα ανάμεσα στις επιστήμες και στην πνευματικότητα με κίνδυνο να τείνουμε να έχουμε μια «ψυχιατρικοποιημέν" και ψυχολογικά άρρωστη κοινωνία , στην εποχή που οι άνθρωποι αναζητούν στήριγμα σε καταναλωτικά προϊόντα ψυχικής υγείας. Η φιλ.συμβ λοιπόν καλείται να συνθέσει τα αποσπασματικά κομμάτια γνώσεων και να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία και την σοφία χιλιάδων χρόνων ώστε να βοηθήσει τον σύγχρονο άνθρωπο να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα , να του δώσει έναν πνευματικό ορίζοντα και να τον βοηθήσει να ζήσει μια πιο αρμονική ζωή.
Τέλος θα πρέπει να επισημάνω την θερμή υποδοχή της Σερβίας για την Φιλοσοφική πρακτική και θα πρέπει να σημειώσω ότι γνωρίζοντας τα προβλήματα και τις πληγές που υπέστη το Βελιγράδι στο πρόσφατο παρελθόν καθώς και την οικονομική κατάσταση της χώρας οι διοργανωτές αξίζουν συγχαρητήρια για την άψογη διοργάνωση ,θερμή υποδοχή και φιλοξενία.
Το 14 Διεθνές Συνέδριο Φιλοσοφικής Πρακτικής θα διεξαχθεί στην Ελβετία το 2016.
